Prawym Sierpowym

Pierwsza połowa lat 30. XVII wieku. Mikołaj Sapieha, dumny magnat Rzeczpospolitej, złożony duchową chorobą udaje się do Rzymu. Cud jego uzdrowienia przed obrazem Matki Bożej Gregoriańskiej, powoduje lawinę następujących po sobie zaskakujących zdarzeń. Tak rozpoczyna się znana powieść Zofii Kossak Błogosławiona wina.

Któż by pomyślał, że obraz Matki Bożej Kodeńskiej, umieszczony w sanktuarium w niewielkim Kodniu, położonym na południowym Podlasiu, tuż przy granicy z Białorusią, ma tak ciekawą, choć prawdopodobnie tylko legendarną przeszłość? Historia ta była tak niespotykana, że zainspirowała Zofię Kossak do przedstawienia jej powieściowej wersji. (continue reading…)

wikipedia.com

Drugie z kolei dzieło, które chciałbym przedstawić – Palus sarmatica, jest zupełnie innym ujęciem tego samego, staropolskiego tematu. Krzysztof Koehler, jego autor, to pracownik Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, dawny dyrektor TVP Kultura, a obecnie zastępca dyrektora Instytutu Książki. Podobnie jak Jacek Kowalski, jest człowiekiem wielu profesji: powieściopisarzem, poetą, historykiem literatury, ale przede wszystkim wielkim znawcą i wielbicielem sarmackiej kultury. We współpracy z Muzeum Historii Polski założył internetowy blog Palus sarmatica, gdzie znajduje się całe mrowie zagadnień staropolskich. Na bazie zgromadzonych tam haseł zredagował ich formę książkową. Tak pisze we wstępie o swojej publikacji: [to] wybór haseł najlepszych z najlepszych podległych redakcji dogłębnej i kilkukrotnej, a dodatkowo, jak to się dzisiaj mówi, bonus – pierwsze chyba w kraju takie wydanie tekstowe: uwspółcześnienie cytatów z literatury szlacheckiej pod gusta i nawyki językowe współczesnego człowieka dopasowane. (continue reading…)

wikipedia.pl

To prawda. W historycznych debatach, obchodach i sporach ostatnich lat dominują wydarzenia wieku XX. Jest to naturalne z uwagi na skalę wypadków tego czasu i rangę wciąż jeszcze nierozpoznanych spraw. Z upływem lat coraz częściej jednak stawiany jest postulat podróży w głąb naszych dziejów, w kierunku dziedzictwa Rzeczpospolitej Obojga Narodów, tej szlacheckiej, sarmackiej, polsko-litewskiej.  

Nie trzeba daleko się rozglądać by zauważyć, że zainteresowanie dziedzictwem I Rzeczpospolitej z roku na rok wzrasta i podobnie jak w przypadku fenomenu Żołnierzy Wyklętych, jest trendem oddolnym, wychodzącym najczęściej od młodego pokolenia żądnego klarownych idei oraz wzorców . Od lat wielką popularnością cieszy się husaria, co widać chociażby w Internecie na portalach społecznościowych, czy coraz okazalsze rekonstrukcje historyczne z tego okresu (choć nie tak liczne jak te dotyczące XX wieku). W ostatnim jednak czasie sformułowano postulat by popularyzację dziedzictwa I Rzeczpospolitej włączyć w program obchodów stulecia odzyskania niepodległości planowany na rok 2018.  Polska historia nie liczy sto lat, Polska nie ma sto lat niepodległości, Polska ma ponad 1050 lat swojej historii i ta historia jest tak bogata w elementy polityczne, że warto je przypomnieć w roku 2018, żebyśmy nie pomylili setnej rocznicy odzyskania niepodległości ze stuleciem Polski – stwierdził nie tak dawno prof. Andrzej Nowak (cytat za: wpolityce.pl). Szczęśliwie w ostatnim czasie na rynku wydawniczym pojawiły się dwie książki znanych naukowców zafascynowanych dziedzictwem Sarmacji, którzy postanowili w przystępnej i lekkiej a nawet żartobliwej formule przybliżyć czytelnikom ten piękny i zapomniany a jakże mocno zafałszowany obszar naszych dziejów. (continue reading…)