ipn.gov.pl
Dwóch kolejnych, zidentyfikowanych z „Łączki” to Józef Kozłowski oraz Stanisław Kutryb. Obaj prowadzili powojenną konspirację w PAS XVI Okręgu NZW zwanym „Mazowsze” a następnie „Orzeł”. Józef Kozławski od 20 maja 1946 roku był komendantem tego Okręgu, natomiast Stanisław Kutryb pod koniec 1946 dołączył do oddziału partyzanckiego wchodzącego w skład XVI. Dowódca i jego żołnierz wspólnie walczyli i oddali życie za wolną Polskę w szeregach Narodowego Zjednoczenia Wojskowego. Ich szczątki przez ponad sześćdziesiąt lat spoczywały niemal „ramię w ramię” pod grobami oprawców.
Józef Kozłowski, pseudonim „Las”, „Vis” urodził się 19 marca 1910 roku w Demeniu na Łotwie. Na początku lat trzydziestych służył w 5 pp leg w Wilnie. Na Wileńszczyźnie prowadził działalność konspiracyjną po wkroczeniu wojsk sowieckich a następnie niemieckich. Od 1943 roku – prawdopodobnie na polecenie AK – dostał się do „Legionu Polskiego” – jednostki policyjnej ze Starej Wilejki, utworzonej do ochrony ludności cywilnej przed napadami rabunkowymi partyzantki sowieckiej. Tuż przed „Burzą” oddział ten został przeniesiony na Zachód i tam dopiero w rejonie Ostrołęki, włączył się do walk wyzwoleńczych w ramach operacji „Burza”. Od samego początku kolejnej okupacji sowieckiej Kozłowski działał w konspiracji. Jesienią 1945 roku został przydzielony wraz z odziałem do XVI Okręgu NZW dowodzonego wówczas przez kpt. Zbigniewa Kuleszę „Młota”. Po jego ujawnieniu został wybrany komendantem całego XVI Okręgu NZW. Przeorganizował struktury Okręgu m.in. utworzył grupy partyzanckie ruchome oraz przeprowadził szeroko zakrojoną akcję informacyjno-propagandową. 20 czerwca 1948 roku za przyczyną donosu agenta „Zadrożnego”, wykonana została akcja na bunkry, w których ukrytych było 15 osób z grupy sztabowej. Do akcji władze wysłały 50 plutonów 1 i 2 Brygady KBW – łącznie około 1500 żołnierzy plus 4 samoloty. Zacięte walki trwały kilka godzin. Po stronie Niezłomnych zginęły 4 osoby. Wpadło 9 żołnierzy i dwie kobiety, w tym żona „Visa”. Józef Kozłowski został ranny. Przewieziono go do Warszawy i poddano brutalnemu śledztwu. Prawdopodobnie poza torturami fizycznymi doszły nękania psychiczne, w których główną szykaną było znęcanie się nad jego żoną. 29 kwietnia 1949 roku Wojskowy Sąd Rejonowy pod przewodnictwem mjr. Mieczysława Widaja skazał Józefa Kozłowskiego na karę śmierci. Wyrok metodą katyńską wykonano 12 sierpnia 1949 roku.
Stanisław Kutryb pseudonim „Ryś”, „Rekin” urodził się 7 maja 1925 roku w Oborczyskach, pow. Przasnysz. We wrześniu 1946 roku otrzymał powołanie do LWP. Ze względu na niechęć do nowej władzy nie stawił się na wezwanie i ukrył w lesie. Tak trafił do NZW. Przydzielony został do patrolu „Klona” prowadzącego walki z UB i MO oraz likwidującego szczególnie niebezpiecznych agentów. Po reorganizacji struktur w połowie 1947 roku trafił pod komendę „Szczygła” a rok później do patrolu „Płomień”. Stopniowo walki właściwie nie były już możliwe. Ukrył się wraz ze Stanisławem Bączkiem „Wiewiórką” w bunkrze leśnym na terenie Baranowa. Został zdekonspirowany przez tajnego współpracownika „Błyskawicę”. 3 października 1948 roku został aresztowany. Niecałe dwa miesiące później, Kutryba przetransportowano do więzienia na Rakowieckiej. Na pokazowym procesie Wojskowego Sądu Rejonowego w Warszawie pod przewodnictwem kpt. Stanisława Wotoczka został skazany na karę śmierci. Prezydent Bierut nie skorzystał z prawa łaski i po sześciu dniach od tej decyzji 19 maja 1949 roku został zamordowany w kazamatach mokotowskiego więzienia. Miał zaledwie 24 lata. Jego szczątki wrzucono we wspólny grób przy cmentarzu powązkowskim.
Obydwaj świecą przykładem. Cześć Ich pamięci.
Loading ...